"Prześwietne Bractwo Świętej Barbary"
Wszystko miało zacząć się, gdy do Tarnowskich Gór przybyli jezuici. W XVII wieku górnictwo stanowiło już ważny element gospodarki miasta. W późniejszym czasie miało się rozwinąć jeszcze bardziej.
- Jak donoszą kroniki, to właśnie zakonnicy mieli zainspirować powstanie bractwa św. Barbary już w 1721 roku, przy tarnogórskiej parafii Piotra i Pawła. Ówczesny proboszcz parafii, ksiądz Andrzej Augustyn Ziebrowski napisał z tej okazji do Stolicy Apostolskiej list z prośbą o oficjalne zatwierdzenie istniejącego już bractwa - stwierdzają członkowie Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.
Watykan zatwierdził istnienie bractwa w 1747 roku. Decyzję tę mieszkańcy świętowali 15 sierpnia - w Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Gwarkowie nie poprzestali na stworzeniu grupy. Ówczesny proboszcz Ziebrowski dokonał niemałej darowizny na rzecz rozwoju bractwa. Jego marzeniem było, by trwało ono na zawsze. Z pewnością ucieszyły się, wiedząc, że założone za jego życia dzieło przetrwało do dziś.
SMZT podaje także, że do naszych czasów zachowała się także księga bractwa. Zapisywano w niej nazwiska nowych członków. Z okazji ukazania się bulli papieskiej jezuici wydali specjalny modlitewnik pt. "Prześwietne Bractwo Świętej Barbary, Świętej Panny Męczenniczki Chrystusowej, Patronki szczęśliwej śmierci 0 wielkimi łaskami i odpustami ziemskimi uprzywilejowane przy kościele farnym św. Ap. Piotra i Pawła na Górach Tarnowskich fundowane i solennie w dzień Wniebowziętej Najświętszej Panny Marii 15 Aug. 1747 intodrukowane. We Wrocławiu w drukarni Akademicy Coll.T.J.1747".
Bergfesty, czyli o świętowaniu
Barbórka to dzień podziękowania św. Barbarze za całoroczną opiekę, ale także czas zabawy. W Tarnowskich Górach specjalną do tego okazją stało się ponowne odkrycie rud srebronośnych. W dzisiejszym Parku Kunszt usypano pamiątkowy kopiec. Tam też górnicy spotykali się, by świętować podczas bergfestów. Pamiątką po tamtych imprezach są nasze dzisiejsze Barbórki w środku lata.
Jak to się stało, że Miasto Gwarków przetrwało dziejowe zawirowania? Dlaczego tarnogórzanie świętują w lipcu? I co mają z tym wspólnego brytyjscy przedsiębiorcy? O tym więcej przeczytasz w artykule: "Reden, maszyna parowa i srebro, czyli spróbujmy jeszcze raz po tarnogórsku".
Tarnogórska Barbórka na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego?
W 2017 roku nasze industrialne zabytki trafiły na Listę UNESCO. To jednak nie zatrzymało ambicji ich opiekunów. Wręcz przeciwnie. Zmotywowane tym sukcesem SMZT stara się o kolejne wyróżnienia dla tarnogórskiego dziedzictwa. Przed organizacją kolejne wyzwanie.
- Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej we współpracy z różnymi instytucjami i pasjonatami rozpoczyna starania o wpisanie na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego unikatowych na skalę świata górniczych tradycji kopalni kruszcowych na ziemi tarnogórskiej - tłumaczą członkowie stowarzyszenia.
Jednym z elementów potrzebnych podczas starań o wpis na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego są konsultacje społeczne. Odbyły się one w listopadzie. Podczas spotkania ustalono nazwę elementu oraz nakreślono zarys wniosku. Wybrano także depozytariusza - przedstawiciela, którym został prezes SMZT Zbigniew Pawlak.
– Jedno z pierwszych bractw św. Barbary, kult patronki górników, bergfesty… To jest nasze i to nas wyróżnia na tle innych. Charakteryzuje nas także ciągłość tradycji, choć wydobycie zakończyło się tutaj ponad sto lat temu. Dla przykładu w parafii w Bobrownikach Śl. co roku i nieprzerwanie odprawiane są msze barbórkowe. Powracamy do parady górniczej ulicami miasta. Górnicze tradycje są wciąż na ziemi tarnogórskiej żywe – stwierdza Pawlak.
To jednak nie koniec niespodzianek. Miłośnicy tarnogórskich zabytków rozważają podjęcie jeszcze większej szansy.
– Jeśli doprowadzimy w najbliższych miesiącach do wpisu „Kultu św. Barbary oraz tradycji górników kopalni kruszcowych na ziemi tarnogórskiej” na krajową listę, to droga do UNESCO jest już wtedy otwarta – przyznaje Agata Mucha, koordynatorka ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
UNESCO chroni nie tylko zabytki i cenne obiekty. Troszczy się także o dziedzictwo niematerialne. Obejmuje ono między innymi: tradycje i przekazy ustne, sztuki widowiskowe czy zwyczaje, rytuały oraz obrzędy świąteczne. Miejmy nadzieję, że któregoś dnia zobaczmy wśród nich także tarnogórskie celebracje górnicze.
Może Cię zainteresować:
